МОЙ КРАЙ - ІВАЦЭВІЧЧЫНА
"Нет никакой необходимости ходить в школу, если твоей конечной целью не является библиотека" Рэй Бредбери
В первую
мировую войну добровольцем ушел на фронт, служил в драгунском полку. За
храбрость был награжден Георгиевскими медалями 3-й и 4-й степени и Георгиевским
крестом 4-й степени. Стал младшим унтер-офицером. После революции вступил в
Красную Армию. В годы Гражданской войны командовал эскадроном, дивизионом,
полком. Был дважды ранен и дважды награжден орденом Красного Знамени. Затем
командовал бригадой.
В 1925 г. окончил Кавалерийские курсы усовершенствования
комсостава, в 1929 г. - Курсы усовершенствования высшего начальствующего
состава при Академии им. Фрунзе. Участвовал в боях на Китайско-Восточной
железной дороге. В августе 1937 г. Рокоссовский был арестован, обвинен в связях
с польской и японской разведками, осужден, но в марте 1940 г. по ходатайству
С.М. Буденного, С.К. Тимошенко и Г.К. Жукова освобожден и после курса лечения
возвращен в войска. Войну Рокоссовский встретил в Киевском особом военном
округе командиром 9-го механизированного корпуса в звании генерал-майора.
Утром 22 июня 1941 г. Рокоссовский поднял корпус по боевой тревоге и, совершив 200-километровый марш, с ходу атаковал противника. Это была одна из немногих успешных атак в тот трагический день. В конце июня 1941 г. 9-й мехкорпус под командованием Рокоссовского принял участие в танковом сражении 1941 г. под Дубно, Луцком и Ровно. Затем Рокоссовский командовал Ярцевской армейской группой под Смоленском. Там же был назначен командующим 16-й армией, особенно отличившейся в Московской битве. В одном из боев командарм был тяжело ранен.
Гістарычнае месца ў Івацэвічах – Загрыдава
А вы ведалі, што ў цэнтры Івацэвічаў
размяшчалася былое ўрочышча Загрыдава? Калісьці там была сядзіба праваслаўнага
святара, а раней і ўніяцкага. Менавіта там некаторы час жыў Усевалад
Ігнатоўскі, і там нарадзіўся адзін з ягоных сыноў (Усевалад Ігнатоўскі – сын
Быценскага святара, наш знакаміты зямляк, дзяржаўны дзеяч, вучоны-гісторык,
першы прэзідэнт Акадэміі навук Беларусі. Пра яго ёсць артыкул у кнізе Алеся
Зайкі «Крыніцы і вытокі». Аб гэтым паведаміў наш чытач Вадзім Мінчук,
чалавек нераўнадушны да гісторыі нашай радзімы.
Сапраўды, адшукалася карта 1910 года. На ёй Івацэвічы пакуль што і не
існуюць як паселішча – такімі яны былі больш за 110 гадоў таму. Ёсць станцыя
чыгуначная, ёсць гасціны двор Івацэвічы – гэта нішто іншае, як маёнтак
Юндзілаў, цяперашняя наша цэнтральная раённая бальніца.
Відаць на карце некалькі дамоў – у цяперашнім раёне СШ №1 г. Івацэвічы. А
болей няма ніякіх забудоў – гэта самы час нараджэння Івацэвічаў.
І вось насупраць чыгуначнай станцыі вельмі выразна відаць – на беразе
ручая, якраз у трохкутніку між ручаём і дарогай (а дарога – гэта знакаміты
тракт Масква-Варшава) размешчаны пабудовы. І надпіс-тлумачэнне: «Дв. св.
Загридово» – двор святара Загрыдава.
Такім чынам, месца мела адмысловую назву!
Загрыдава, відавочна ж, – тапонім, прывязаны да ракі Грыўды. Вельмі
верагодна, што першапачаткова ён гучаў як Загрыўдава – «за Грыўдай», але цягам
часу «ў» згубілася. Ды, па шчырасці, назвы вёсак і паселішчаў на старых картах
іншым разам вельмі здзіўляюць. Да прыкладу, цяперашні Селец ля Дабромысля недзе
напісаны як Сельцы, недзе – Сельца. А нашы Панкі побач на гэтай карце маюць
мяккі знак – Панькі. То не будзем здзіўляцца.
Але як напісана, тое і маем: Загрыдава.
Зусім не выпадкова, такім чынам, праз трыццаць гадоў трохі вышэй на ўзгорку
будзе пабудавана тут праваслаўная царква, якая згарыць у 60-ыя гады мінулага
стагоддзя. На карце-фотаздымку, якую мы ўжо некалі публікавалі, што зрабілі
нямецкія лётчыкі ў 1944 годзе, добра відаць і саму царкву, і забудовы ў гэтым
самым месцы – Загрыдаве.
У любым выпадку Івацэвічы прыраслі адной мясцінай, назвай і гісторыяй.